Er zijn drie mogelijke slaaphoudingen en elke slaaphouding heeft eigen voor- en nadelen. Het belangrijkste van de slaaphouding is dat het lichaam in een natuurlijke houding ligt, terwijl het voldoende ondersteund wordt door de matras, zonder forse drukpunten. Bij de juiste slaaphouding voor het lichaam is het van groot belang dat de wervelkolom (zie afbeelding rechts) in zijn natuurlijke houding ligt van de zijkant bekeken. De lichte kromming moet dus tijdens de slaap behouden blijven.
De drie mogelijke slaaphoudingen zijn:
- slapen op de buik;
- slapen op de rug;
- slapen op de zij.
Ruim 90% van de mensen heeft een sterke voorkeur voor een bepaalde slaaphouding en wisselt niet met een andere houding. Dit zorgt ervoor dat een minder goede slaaphouding lastig af te leren is. Onderstaand zullen alle slaaphoudingen besproken worden en tips per houding aangegeven worden.
1. Slapen op de buik
De slaaphouding op de buik is niet erg populair. Ongeveer 7% van de mensen slaapt op zijn/haar buik. Deze houding is niet aan te bevelen. Bij het slapen op de buik krijgt de wervelkolom weinig steun. Dit komt doordat de nek gedraaid ligt en de onderrug in een sterke kromming ligt.
Op de buik liggen is dus onnatuurlijk en heeft grote kans op rug- en/of nekklachten. Tevens hebben mensen die op hun buik liggen de neiging tot het blijven liggen op de buik. Er is dus weinig variëteit tijdens het slapen, terwijl de houding slecht is voor de rug en nek.
Slapen op de buik is sterk af te raden! Wanneer toch gekozen wordt voor deze slaaphouding door gewenning is het beste om geen kussen te gebruiken. Dit voorkomt dat het hoofd hoger ligt en de nekwervels niet in de natuurlijk kromming liggen.
2. Slapen op de zij
De slaaphouding op de zij is de meest voorkomende slaaphouding voor 71% van de mensen.
Slapen op de zij is een goede houding wanneer er gekozen is voor een goede matras en kussen. De wervelkolom ligt dan in de natuurlijke kromming naar voren en recht vanaf het zijaanzicht. Er staat daardoor geen spanning op de wervels en mogelijke last van de rug zal minimaal zijn.
De persoon bij afbeelding 1 toont de wervelkolom bij een te zacht matras. De wervelkolom is door het te zachte matras gebogen.
Afbeelding 2 toont de gevolgen van een te hard matras. Doordat het matras niet flexibel genoeg is blijft het lichaam vlak liggen en de wervelkolom gebogen.
Een goed matras zorgt ervoor dat de wervelkolom, vanaf de zijkant bekeken, recht is. Dit wordt vertoont op afbeelding 3. Hierdoor is er geen druk op de wervelkolom, waardoor de slaap optimaal is.
Slapen op de zij drie meest toegepaste varianten:
- foetushouding (56%);
- op de zij met armen en benen gestrekt (24%);
- met armen en benen vooruit gestrekt (20%).
De foetusslaaphouding, met 56% de meest voorkomende slaaphouding, is de beste houding wanneer de voorkeur gegeven wordt aan slapen op de zij. Met enigszins opgetrokken knieën en beide armen voor de borst zorgt voor optimaal comfort voor het lichaam.
Op de zij met armen en benen gestrekt of met de armen vooruit gestrekt zijn de andere mogelijke houdingen voor slapen op de zij. Ondanks dat deze houdingen niet slecht zijn krijgen spieren en gewrichten het meeste rust in de foetushouding en geniet die houding dan ook de voorkeur.
Op de zij slapen met een arm achter de rug is af te raden. Dit zorgt onnatuurlijk en heeft bovendien een slechtere doorbloeding tot gevolg.
3. Slapen op de rug
De overige 22% van de mensen geeft de voorkeur aan slapen op de rug. Deze groep is onder te verdelen in mensen die:
- slapen op de rug met armen langs de zij;
- slapen op de rug met armen naast het hoofd.
De slaaphouding slapen op de rug heeft als grootste voordeel dat het gewicht optimaal verdeelt is, doordat het gewicht verspreid is over het grootst mogelijke oppervlakte. Van de mensen die op de rug slapen geeft 59% voorkeur aan slapen met de armen langs de zij, terwijl 41% liever slaapt met de armen naast het hoofd.
Welke van de twee slaaphoudingen ook gekozen wordt, bij het slapen op de rug is het belangrijk dat er gebruik gemaakt wordt van een kussen. Zonder kussen liggen de nekwervels recht, terwijl deze normaliter een lichte kromming hebben. Tevens kan het zijn dat de armen naast het hoofd zorgen voor een slechte doorbloeding in de armen. Dit kan ervoor zorgen dat de armen na ontwaken gevoelloos aanvoelen en pas na enkele minuten in een meer gangbare positie het gevoel terugkomt. Beter is dus om de armen langs de zij te hebben.